عوامل تأثیرگذار بر عمر مفید سوله
دسترسی سریع به محتوای مقاله
سوله یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین سازه‌های معماری برای صنایع مختلف به شمار می‌رود و روزبه‌روز بر تقاضا و استفاده از آن افزوده می‌شود. این کاربرد فراوان و تأثیر مهم بر صنایع باعث شده تا مواردی مانند افزایش عمر مفید سوله به یکی از دغدغه‌های فعالان حوزه صنعت تبدیل شود. نحوه تأمین مصالح مورد نیاز مانند انواع پروفیل سوله و نحوه اجرا از عوامل مهم بر عمر مفید سوله به شمار می‌رود. در این مقاله عوامل تأثیرگذار بر عمر مفید سوله را بررسی می‌کنیم و عنوان می‌کنیم چگونه می‌توانید عمر مفید سوله را افزایش دهید.
عمر مفید سوله چیست؟
به مدت زمانی که یک سازه سوله کیفیت ظاهری و عملکردی خود را حفظ می‌کند و می‌توان از آن سازه استفاده نمود، عمر مفید سوله می‌گویند. کیفیت سازه سوله جدا از عوامل ظاهری به عوامل فیزیکی، مقاومتی و ایمنی بنا مربوط می‌شود. در ادامه با عوامل مؤثر بر عمر سوله بیشتر آشنا می‌شوید.
عوامل مؤثر بر عمر مفید سوله کدام اند؟
عوامل مؤثر در عمر مفید انواع سوله شامل موارد زیر می‌شود:
- نوع سوله مورد استفاده
- مکان و اقلیم نصب سوله
- کیفیت و نوع آهن آلات مورد استفاده در اجرای سوله
- ابعاد و اندازه سوله
- اجرای صحیح جزییات اجرایی در مراحل مختلف
- نحوه طراحی و اجرای اسکلت سوله
- نحوه تعمیر و نگهداری سوله
بررسی عوامل تاثیرگذار بر طول عمر سوله
نوع سوله مورد استفاده
سولهها با توجه به نوع کاربرد، مصالح و سازه مورد استفاده دارای انواع مختلفی به شرح زیر هستند:
- انواع سوله از نظر جنس سازه به سوله فلزی و سوله بتنی تقسیم می‌شود.
- انواع سوله از نظر شکل ظاهری به انواع سوله تیرو ورقی، سوله خرپایی، سوله قوسی، سوله چندضلعی، سوله قوسی با ورق موجدار (UBM)، سوله فضاکار و ...تقسیم می‌شوند.
- انواع سوله از نظر تعداد دهانه به انواع سوله تک دهانه، سوله دو دهانه، سوله چند دهانه تقسیم می‌شوند.
- انواع سوله از نظر شیب سقف به انواع سوله تک شیب، سوله با سقف دو شیب، سوله با سقف قوسی و سوله با سقف تخت تقسیم می‌شوند.
در هریک از این سولهها با نوع خاصی از ابعاد و سیستم‌های سازه‌ای روبرو هستیم. ازاین‌رو سوله خرپایی با توجه به نوع اجرا و سیستم سازه‌ای دارای عمر مفید بالایی بوده و به همین علت به عنوان به‌روزترین و سبک‌ترین انواع سازه سوله شناخته می‌شود. البته معمولاً برای دهانه‌های بالای 18 الی 20 متر از سوله‌های خرپایی به جای تیروورقی استفاده می‌کنند چرا که از منظر مالی توجیه اقتصادی بیشتری دارد.
مکان و اقلیم نصب سوله
هرچه مکان و اقلیم منطقه نصب سوله در فضای شهری و مطلوب‌تر باشد عمر مفید سوله نیز بیشتر خواهد بود. هم‌چنین میزان مقاومت خاک بستر احداث سوله، میزان بارندگی و بارش برف در منطقه، میزان وزش بادهای با سرعت بالا، میزان دوری و نزدیکی با مناطق ساحلی، درجه حرارت خورشید از جمله مواردی هستند که با عمر مفید سوله رابطه مستقیم دارند. دقت کنید عواملی نظیر رطوبت با ایجاد زنگ‌زدگی در سازه فولادی و تضعیف شالوده و ایجاد ترک در دیوار باعث کاهش عمر مفید سوله می‌شود. تأثیر این پارامترها به‌قدری زیاد است که می‌تواند سایر عوامل مانند کیفیت مصالح را تحت‌الشعاع خود قرار دهد.
البته در مقابل از تمهیداتی مانند بسترسازی برای افزایش مقاومت خاک، ایزوله کردن شالوده در مناطق با خاک رس برای جلوگیری از نفوذ آب، استفاده از مصالح ضدزنگ و استرهای مقاوم در برابر رطوبت مانند رنگ اپوکسی در مناطق مرطوب و ساحلی، تقویت سازه سقف در مناطق با بارش برف سنگین و ... برای افزایش عمر مفید سوله استفاده می‌کنند.
کیفیت و نوع آلات مورد استفاده در ساخت سوله
دیگر عامل مؤثر در افزایش طول عمر یک سوله به کیفیت و نوع مصالح مورد استفاده در ساخت سوله مربوط می‌شود. مسلماً استفاده از مصالح درجه یک مانند پروفیل و ورق‌های فولادی مرغوب می‌تواند تأثیر زیادی بر افزایش عمر مفید سوله داشته باشد. البته نباید از مقرون‌به‌صرفه بودن قیمت آهن‌آلات چشم‌پوشی کرد. مناسب بودن قیمت پروفیل، ورق های فولادی و دیگر آهن آلات مورداستفاده در ساخت سوله یکی از فاکتورهای مهم در کنترل بودجه پروژه است. هم‌چنین اینکه از چه نوع مصالحی مانند سازه بتنی و یا فلزی استفاده کنید هم بر عمر مفید سوله تأثیرگذار است. معمولاً سوله‌های فلزی خرپایی از عمر مفید بیشتری برخوردارند اما انتخاب نوع مصالح به کاربرد سوله نیز مربوط می‌شود. در عکس زیر انواع اجزای یک سوله را می‌توانید مشاهده کنید.
در سوله‌های فلزی معمولاً از فولادهای ST37 و ST52 استفاده می‌کنند که هرچه عدد فولاد بیشتر باشد دوام و استقامتان نیز بیشتر می‌شود. معمولاً از بتن‌های C20 و یا C25 نیز برای شالوده‌های سوله استفاده می‌شود.
برای سقف سوله نیز با توجه به انواع آن از مصالحی نظیر ورق‌های گالوانیزه، ساندویچ پنل و پلی کربنات جهت پوشش استفاده می‌کنند.
مصالح مورد استفاده برای اجرای دیوار سوله نیز به انواع بلوک سفالی، بلوک سیمانی، دیوار سبک ساندویچ پنل، درای وال، آجر، کریت وال، تری دی پنل، انواع بلوک ساختمانی، ورق موجدار و یا ترکیبی از این مصالح تقسیم می‌شود.
همان‌طور که مشاهده نمودید تنوع زیادی برای مصالح سوله در دسترس است که شما با توجه به اقلیم و نوع سازه می‌توانید از هریک از این‌ها استفاده نمایید.
ابعاد و اندازه سوله
سولهها در ابعاد و اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند که البته این اندازه و ابعاد به نحوه کاربرد و تجهیزات شما بستگی دارد. از این ابعاد ارتفاع و طول دهانه گزینه‌هایی هستند که می‌توانند بر عمر مفید سوله تأثیرگذار باشند. عموماً ارتفاع شانه سوله‌های نرمال بین 6 تا 8 متر و دهانه‌های سوله بالای 15 الی 30 متر است. بدیهی است هرچه اندازه بیشتر شود نیاز به مصالح و سازه مقاوم‌تر و هزینه ساخت سوله بیشتر شده و هرگونه اهمال‌کاری باعث کاهش عمر سوله می‌شود.
اجرای صحیح جزییات اجرایی در مراحل مختلف
اجرای صحیح مراحل احداث سوله به‌ویژه پی‌کنی و اجرای فونداسیون، دیوارچینی، نصب ستون‌ها و رفتر ها، اجرای وال پست، اجرای پرلین ها و استرات ها و سینه بندها، اجرای میل مهارهای سقفی، اجرای مهاربندهای قائم (جانبی) و مهاربندهای سقفی، اجرای تأسیسات، پوشش سقف و کف سازی از عوامل مؤثر بر عمر مفید سوله است. هرگونه اشکال در مراحل اجرای سازه می‌تواند باعث کاهش مقاومت سوله و کم شدن عمر آن شود. به عنوان نمونه اجرای وال پست (Wall post) به دلیل انتقال نیروهای افقی از دیوار به قاب اصلی سوله باعث افزایش استحکام و عمر مفید سوله می‌شود.
هم‌چنین در هنگام طراحی و اجرای مراحل ساخت سوله باید کاربرد تجهیزات اضافی مانند جرثقیل و ماشین‌آلات سنگین را در سازه سوله مدنظر قرار داد. این گزینه یک عامل مهم در افزایش عمر سوله به شمار می‌رود.
نحوه طراحی و اجرای اسکلت سوله
جایگذاری مناسب ستون‌ها و انتخاب نوع مناسب اسکلت‌بندی سازه از دیگر عوامل مؤثر بر عمر مفید سوله به شمار می‌رود. در طراحی سوله معمولاً مشخصات اقلیمی مکان احداث و هم‌چنین نوع کاربرد مدنظر قرار می‌گیرد. در ایران طراحی سوله عموماً با نرم‌افزار SAP 2000 و در برخی موارد با نرم‌افزار ETABS انجام می‌شود.
نحوه تعمیر و نگهداری سوله
نحوه تعمیر و نگهداری از سوله یکی از مهم‌ترین بخش‌های تأثیرگذار بر عمر مفید سوله است که معمولاً صنعتگران از آن غافل می‌شوند. اقدامات خاصی جهت نگهداری سوله مانند بررسی دوره‌ای اتصالات سوله، تعمیر بخش‌های دچار خوردگی شده و بررسی مهاربندهای سقفی و اتصالات پوشش‌های سقف و دیوار می‌توانند باعث افزایش عمر مفید سوله شوند.
سخن پایانی
در مقاله عنوان کردیم که اقدامات زیر باعث افزایش عمر مفید سوله می‌شود:
- انتخاب نوع اسکلت سازه متناسب با انواع بارهای مرده مانند برف، زمین لرزه و...
- انتخاب و خرید مصالح باکیفیت به‌ویژه مقاطع فولادی
- انتخاب زمین با خاک مقاوم برای احداث سوله
- ایمن کردن مصالح در برابر شرایط جوی مانند باران و استفاده از پوشش گالوانیزه یا اپوکسی
- در نظر گرفتن تجهیزات اضافی در طراحی سازه سوله
به‌منظور کسب اطلاعات و مشاوره رایگان جهت خرید باکیفیت‌ترین مصالح سوله و مقاطع فولادی می‌توانید با کارشناسان فولاد ایرانیان به شماره 02142214 تماس بگیرید.