تفاوت استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ ؛ استیل ۳۰۴ بهتره یا ۳۱۶؟

امروزه تصور اینکه بتوان یک سازه مهندسی یا قطعه صنعتی را بدون استفاده از آهن و فولاد ساخت، امری غیرممکن است. آهن و فولاد همچون اعضا و جوارح به کالبد صنعت و حتی زندگی روزمره بشر پیوند خورده‌اند و شاهد فرمانروایی آهن و فولاد بر بازارهای صنعتی و حتی مالی هستیم. فراوانی و ارزان بودن قیمت آهن و فولاد نسبت به دیگر فلزات مهندسی (آهن، نیکل، مس، روی، آلومینیوم و تیتانیم ازجمله فلزات رایج مهندسی هستند) سبب کاربرد فراوان آن‌ها در تمام حوزه‌ها شده است. بااین‌حال، در مصارفی که نیاز است قطعات در دمای بالا یا در تماس با مواد خورنده قرار گیرند، کارایی آهن و برخی فولادها محدود شده و ناچار به استفاده از فولاد ضد زنگ یا استیل هستیم. دو گرید مهم و بسیار پرکاربرد استیل، گریدهای 304 و 316 هستند. در اینجا با بررسی تفاوت استیل 304 و 316، خواص و کاربرد هر یک را تشریح می‌کنیم تا یک انتخاب اصولی و مقرون‌به‌صرفه در هنگام خرید این محصولات داشته باشید.

استیل 304

استیل 304 رایج‌ترین گرید در بین انواع فولاد ضد زنگ است که به دلیل مقاومت بسیار خوب در برابر خوردگی و استحکام مناسب، بسیار کاربردی است. این گرید از استیل شامل 16 تا 24 درصد کروم و تا 35 درصد نیکل و همچنین مقادیر کمی منگنز است. در بین استیل‌های 304 نیز گرید 8-18 که حاوی حدود 18 درصد کروم و 8 درصد نیکل است بیشترین کاربرد را دارد.

استیل 304 به دلیل برخورداری از قابلیت مقاومت در برابر اکثر اسیدهای اکسیدکننده، می‌تواند برای مصارفی مانند آشپزخانه، ساخت ظروف مواد غذایی، دکوراسیون‌ها و مبلمان ایده‌آل باشد. بااین‌حال، این گرید دارای یک نقطه‌ضعف است. این فولاد ضد زنگ در برابر خوردگی ناشی از محلول‌های کلرید با حداقل 25 ppm کلرید سدیم یا محیط‌های شور مانند محیط‌های نزدیک اقیانوس حساس است.

استیل 316

استیل 316 دومین گرید پرمصرف از فولاد ضد زنگ است. این آلیاژ تقریباً دارای همان خصوصیات فیزیکی و مکانیکی استیل 304 است با این تفاوت که حاوی حدود 2 تا 3 درصد مولیبدن را در ترکیب خود است. به همین دلیل دارای مقاومت مطلوب در برابر خوردگی، به‌ویژه در برابر کلریدها و سایر حلال‌های صنعتی است.

فولاد ضد زنگ 316 معمولاً در بسیاری از کاربردهای صنعتی شامل مواد شیمیایی فرآوری شده و همچنین در محیط‌های بسیار شور مانند مناطق ساحلی استفاده می‌شود. با توجه به خصوصیات غیر واکنشی این گرید، از فولاد ضد زنگ 316 در ساخت ابزارهای جراحی پزشکی نیز استفاده می‌شود.

تفاوت استیل 304 و 316

انتخاب بهترین گرید استیل نیازمند شناخت دقیق مشخصات فنی و دامنه کاربردی آن‌هاست. برای این منظور باید مشخصه‌های لازم برای پروژه خود را نیز مدنظر قرار دهید. سپس با مقایسه صحیح و اصولی بین گریدهای مختلف ازنظر خواص، کاربرد و قیمت، بهترین گرید را برگزینید. انتخاب بین استیل 304 و 316 نیز همین‌طور است. در ادامه با اشاره به تفاوت استیل 304 و 316، یک گام به انتخاب درست بین این دو نزدیک‌تر می‌شویم.

تفاوت استیل 304 و 316 در خواص

نخستین تفاوت فولاد ضد زنگ 304 و 316 در خواص آن‌هاست. این خواص شامل خواص فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی می‌شود. خواص به این دلیل مهم است که رابطه مستقیمی با کاربرد و قیمت محصول دارد و خود نیز از روش تولید و عناصر به‌کاررفته در ساختار تأثیر می‌پذیرد.

تفاوت در ترکیب شیمیایی

تفاوت اصلی ترکیب شیمیایی این دو گرید استیل به مقادیر متفاوت نیکل و مولیبدن مربوط می‌شود. همین امر سبب تفاوت در خواص شیمیایی آن‌ها شده است. به‌طوری‌که استیل 316 به دلیل برخورداری از مولیبدن بیشتر، از مقاومت به خوردگی بهتری بهره می‌برد. گریدهای کم‌کربن این دو آلیاژ به‌صورت 304L و 316L نشان داده می‌شوند.

تفاوت در خواص فیزیکی

تفاوت خواص فیزیکی و حرارتی استیل 304 و 316 به‌اندازه‌ای نیست که محسوس باشد. این دو به دلیل برخورداری از مقادیر نزدیک از عناصر مختلف در ترکیب شیمیایی خود، خواص فیزیکی تقریباً مشابهی ارائه می‌دهند که در جدول زیر قابل‌رؤیت است.

تفاوت در خواص مکانیکی

یکی از اصلی‌ترین مشخصه‌های فولادها که استیل نیز عضوی از خانواده فولادهاست، استحکام مکانیکی فوق‌العاده آن‌هاست. بااینکه مقاومت به خوردگی در انواع استیل اهمیت بیشتری دارد اما این مواد باید از استحکام مناسبی نیز برخوردار باشند تا دچار خرابی‌های ناشی از تأثیر توأمان خوردگی و تنش که موسوم به خوردگی تنشی یا خستگی خوردگی نشوند. مقایسه استیل 304 و 316 ازنظر خواص مکانیکی در جدول زیر آورده شده است.

فرق استیل 304 و 316 در کاربرد

استیل‌های گرید 304 و 316 دارای کاربردهای تقریباً مشابهی هستند. از این نظر که هر دو مقاومت به خوردگی مناسبی در محیط‌های حاوی رطوبت معمولی ارائه می‌دهند. استیل 304 اغلب در کاربردهای عمومی‌تر نظیر ساخت سینک آشپزخانه، ابزار جراحی، ساخت برخی ظروف نگهداری مواد غذایی در صنایع و دکوراسیون کاربرد دارد. در مقابل، استیل 316 اغلب برای مصارفی که میزان حساسیت به خوردگی در آن‌ها بیشتر است استفاده می‌شود. ازجمله این موارد می‌توان به ساخت مخازن و بویلرها، تجهیزات پزشکی، تجهیزات فراوری مواد شیمیایی و کاربرد در صنایع دریایی اشاره کرد. این دو گرید در ساخت مقاطع استیل مانند انواع میلگرد، نبشی، ناودانی، پروفیل و لوله نیز کاربرد دارند.

تفاوت قیمت استیل 304 و 316

بااینکه استیل‌ها درمجموع گران‌ترین نوع فولاد هستند، اما در بین این دو گرید، قیمت استیل گرید 316 گران‌تر از استیل 304 است. دلیل آن به حضور مقادیر بیشتر نیکل و مولیبدن در ترکیب شیمیایی استنلس استیل 316 مربوط می‌شود که خواص مطلوب‌تری را برای آن به دنبال دارد.

استیل 304 بهتره یا 316

پاسخ به این سؤال به نوع کاربرد شما و خواص مورد انتظار از استیل بستگی دارد. اگر برای کاربردهایی که نیاز به استحکام بالا و مقاومت به خوردگی بسیار خوب دارند یا دمای کاری بالاست و قطعه مستعد اکسیداسیون است، استیل 316 برای این منظور مناسب‌تر است. اما اگر برای مصارف عمومی و با بودجه کمتر به دنبال خرید استیل هستید، استیل 304 بهترین گزینه است. بااینکه می‌توان در تمام کاربردها از استیل 316 به دلیل خواص بهتر استفاده کرد، اما گاهی چنین انتخابی مقرون‌به‌صرفه نیست. بنابراین، انتخاب بین اینکه استیل 304 بهتر است یا استیل 316 به خواص و کاربرد مدنظر شما بستگی دارد.

سؤالات متداول

1- تفاوت استیل 304 و 316 چیست؟

این دو گرید ازنظر ترکیب شیمیایی (مقدار نیکل و مولیبدن)، مقاومت به خوردگی و قیمت متفاوت‌اند اما خواص فیزیکی و مکانیکی آن‌ها نزدیک به یکدیگر است.

2- استیل 304 بهتره یا استیل 316؟

با توجه به خواص و کاربرد موردنیاز، هرکدام از آن‌ها برای مصارف خاصی مفید هستند و نمی‌توان گفت کدام بهتر است.

3- استیل 304 گران‌تر است یا استیل 316؟

استیل 316 معمولاً گران‌تر از استیل 304 است.