راهنمای جامع میلگرد انتظار

بتن‌ریزی‌های حجیم معمولاً در زمان‌بندی‌های مختلف انجام می‌شود و این مورد باعث می‌شود که گاهی نتوان عضوهای بتنی را به صورت یکجا بتن‌ریزی کرد. در این مواقع برای اینکه بتوان دو ساختار بتنی را در دو مرحله بتن‌ریزی به یکدیگر متصل کرد، از میلگرد انتظار استفاده می‌کنند. میلگردهای انتظار در واقع همان میلگرد آجدار درون سازه بتنی است که طول معینی از آن برای اتصال به عضو بعدی بیرون از سازه و در حالت انتظار قرار می‌گیرد. از این رو قیمت میلگرد انتظار به قیمت روز میلگرد مربوط می‌شود. در این مقاله اطلاعات کاملی در مورد میلگرد انتظار، نحوه اجرا، اتصال و سایر مشخصات فنی آن ارائه داده‌ایم.

میلگرد انتظار

میلگرد انتظار یا همان میلگرد ریشه یکی از اجزای سازه‌های بتنی است که به دلیل محدودیت‌های اجرایی در بتن‌ریزی و مرحله‌ای بودن طراحی شده است. مرحله‌ای شدن بتن‌ریزی باعث ایجاد درز سرد بین دو عضو بتنی می‌شود که در دو مرحله بتن‌ریزی شده‌اند.

برای از بین بردن این درز سرد از میلگردهای انتظار استفاده می‌کنند. به این ترتیب پس از پایان یک مرحله بتن‌ریزی، میلگرد انتظار به طول مشخص شده از عضو بتنی خارج می‌ماند تا در هنگام بتن‌ریزی عضو مجاور باعث اتصال این دو ساختار و افزایش یکپارچگی سازه شود. میلگرد انتظار به طور عمده برای انتقال بار از یک ساختار بتنی به ساختار بتنی مجاور اجرا می‌شود.

به این ترتیب می‌توان گفت میلگرد انتظار یکی از جزئیات حیاتی در زمان بتن‌ریزی است که اجرای صحیح آن می‌تواند مقاومت سازه را افزایش دهد. هم‌چنین از ترک و شکست بتن نیز جلوگیری می‌کند. نحوه اجرای میلگرد انتظار و خم میلگرد انتظار از جمله مواردی است که در سازه‌های بتنی باید به درستی اجرا شوند.

انواع اتصالات میلگرد انتظار

میلگرد انتظار برای اینکه باعث یکپارچگی سازه شود باید به میلگردهای عضو بتنی مجاور متصل شود. این اتصال میلگرد انتظار به دیگر میلگرد به روش‌های زیر انجام می‌شود:

• ورلپ یا وصله پوششی در این روش برای ایجاد اتصال، دو میلگرد را به موازات هم قرار داده و توسط سیم به هم می‌بندند.
• جوش فورجینگ یا جوش سربه‌سر (وصله جوشی) در این روش برای ایجاد اتصال، دو سر میلگرد را به وسیله گاز استیلن، اکسیژن و گیره نگه‌دارنده هیدرولیکی و حرارت ناشی از آن به هم جوش می‌دهند.
• کوپلینگ یا کوپلر (وصله مکانیکی) در این روش برای ایجاد اتصال، دو سر میلگرد را به کمک رزوه به هم متصل می‌کنند. وصله مکانیکی بهترین و مطمئن‌ترین روش برای اتصال میلگردها به شمار می‌رود.
• وصله اتکایی در این روش برای ایجاد اتصال، سطوح انتهای میلگردها کاملاً گونیا بریده شوند و دو انتهای میلگردهای فشاری روی هم قرار می‌گیرند. این نوع وصله تنها برای میلگردهای تحت‌فشار با قطر 25 میلی‌متر و در قطعاتی که دارای خاموت عرضی بسته یا مارپیچ هستند مجاز است.

مشخصات میلگردهای انتظار

میلگردهای انتظار در طول، نحوه اجرا، خم و سایر مشخصات دارای جزئیاتی شامل موارد زیر است:

1. ابعاد و طول میلگرد انتظار:

• میلگرد انتظار در قطرهای ۱.۲۵ الی ۱.۵ اینچ (۳۲ الی ۳۸ میلی‌متر) قطر ساخته می‌شود.
• میلگرد انتظار در طول 18 اینچ یا همان ۴۶۰ میلی‌متر تولید و استفاده می‌شود.
• فاصله میلگردها نسبت به هر سازه متفاوت است و معمولاً در فاصله ۱۲ اینچی یا ۳۰۵ میلی‌متر از هم قرار می‌گیرند
• برای جلوگیری از خوردگی میلگرد آن را با کاورهای ضدزنگ پوشش می‌دهند.
• افزایش طول میلگرد انتظار بیش از حالت استاندارد، باعث افزایش مقاومت اتصال نشده و تنها هزینه‌ها را بیشتر می‌کند.
• کاهش طول میلگرد کمتر از حالت استاندارد احتمال شکست عضو بتنی در اتصال را افزایش می‌دهد.
• طول میلگرد انتظار در ستون به ارتفاع ستون و نحوه قرارگیری میلگردها بستگی دارد.

2. محاسبه طول میلگردهای انتظار در ستون:

• در میلگردهای اصلی (آرماتور مرکزی ستون) طول میلگرد اصلی برابر با ارتفاع ستون است.
• در میلگردهای انتقالی (آرماتورهای افقی) طول میلگردهای انتقالی به جزئیات اجرایی بستگی دارد.
• میلگردهای انتقالی در نقاط استراتژیک ستون قرار می‌گیرند و طولان از ارتفاع ستون کمتر است.

3. محاسبه دقیق طول میلگردهای انتظار در ستون به چه عواملی بستگی دارد:

• تعداد و بزرگی سازه
• ابعاد ستون
• قطر و جنس میلگرد
• بارهای عمودی و افقی و استانداردهای مربوطه

4. محاسبه طول اورلپ میلگرد انتظار

• اندازه اورلب (U-bolt) در میلگرد انتظار فونداسیون، به نوع و ابعاد فونداسیون، قطر میلگرد و بارهای وارده، جزئیات اجرایی سازه و استاندارد ACI 318 (American Concrete Institute) و استاندارد BS 8110 (British Standard) بستگی دارد.
• می‌توان از فرمول (طول اورلپ = 3.14 × قطر میلگرد) برای محاسبه طول اورلپ میلگرد استفاده کرد.

مزایای میلگرد انتظار

مزایای استفاده از آرماتور انتظار شامل موارد زیر است:

• امکان مرحله‌ای کردن بتن‌ریزی و سهولت در اجرایان
• یکپارچگی سازه و بهبود توزیع بار در بین عضوهای باربر
• جلوگیری از ترک‌خوردگی و شکست گوشه‌های اجزای بتنی
• بهبود و افزایش مقاومت انواع اتصال
• کاهش میزان میلگردهای مصرفی

معایب میلگرد انتظار

معایب استفاده از آرماتور انتظار شامل موارد زیر است:

• احتمال ایجاد درز سرد در صورت رعایت نکردن استانداردهای بتن‌ریزی
• تخصصی بودن اجرای آن
• تراز و تنظیم کردن میلگردها در حین کار دشوار است.

کاربردهای میلگرد انتظار

از میلگرد انتظار برای انواع اتصالات در سازه‌های بتنی شامل موارد زیر استفاده می‌شود:

• اتصال ستون به فونداسیون
• اتصال دیوار برشی به ستون‌ها
• افزایش تقویت فونداسیون و ستون در زمان بتن‌ریزی
• اتصال صفحات بتنی و سقف و ستون به پایه
• اتصال دال‌ها و صفحات را برای ساخت تیر یا ستون جدید
• اتصال راه پله به دال
• کاهش ترک‌خوردگی گوشه‌ سازه

نحوه اجرای میلگرد انتظار

نکاتی اجرایی میلگرد انتظار شامل موارد زیر است:

• اجرای میلگرد انتظار هم‌زمان با پی و آرماتوربندی ستون‌ها ارزان‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود.
• ایجاد سوراخ‌ در بتن برای تعبیه میلگرد انتظار در آن‌ها، هم گران‌تر است و در صورت رعایت نکردن اصول، هم می‌تواند باعث آسیب به بتن شود.

خرید میلگرد انتظار

قبل از خرید میلگرد انتظار حتماً باید از متناسب بودن سایز و نوع میلگرد با کاربرد مدنظرتان مطمئن شوید. هم‌چنین باید به برند تولیدکننده، میزان عرضه و تقاضا در زمان خرید و نوسانات نرخ روز دلار نیز توجه کنید. بهترین زمان خرید میلگرد معمولاً در دوران رکود بازار است چرا که تقاضا پایین بوده و با قیمت مناسب‌تری می‌توانید خرید خود را انجام دهید. در صورت نیاز به اطلاعات تکمیلی می‌توانید با کارشناسان فولاد ایرانیان تماس بگیرید.

سوالات متداول

قیمت میلگرد انتظار مانند سایر مقاطع فولادی به کارخانه تولیدکننده، میزان عرضه و تقاضا در بازار، نرخ دلار، قیمت جهانی فولاد و هزینه حمل‌ونقل بستگی دارد.

استفاده از انواع پوشش‌های محافظتی و یا استفاده از انواع فولاد ضد زنگ می‌تواند باعث افزایش عمر میلگرد انتظار شود.