میلگرد همبند یا آرماتور همبندی چیست و چه مشخصاتی دارد؟
دسترسی سریع به محتوای مقاله
همبندی شیوه‌ای است که برای محافظت از ساختمان و ساکنین آن در برابر خطرات ناشی از ایجاد اختلاف پتانسیل در اجزای ساختمان به کار گرفته می‌شود. این اختلاف پتانسیل می‌تواند بین سازه، بدنه و تأسیسات الکتریکی و فلزی ایجاد شده و باعث آتش‌سوزی یا برق‌گرفتگی در ساختمان شود. به این ترتیب برای اجرای همبندی در ساختمان به هادی‌هایی نیاز است تا تمامی اجزای ساختمان چه سازه‌ای و چه تأسیساتی را به یکدیگر متصل کرده و هم‌پتانسیل کند. از هادی‌های مورد استفاده در همبندی می‌توان به سیم مسی، تیر فلزی، تسمه و میلگرد اشاره کرد. میلگرد با همه محدودیت‌هایش یکی از محبوب‌ترین هادی‌ها برای همبندی در ایران است. شاید از دلایل این محبوبیت بتوان به ارزان‌تر بودن قیمت میلگرد اشاره کرد. این مطلب به معرفی کامل میلگرد همبند یا آرماتور همبندی می‌پردازیم.
همبندی چیست؟
در روش همبندی (Equipotential Bonding) برای جلوگیری از خطرات ناشی از اختلاف پتانسیل، تمام تجهیزات فلزی و الکتریکی ساختمان به هم متصل و هم‌پتانسیل می‌شوند. به این ترتیب به کمک همبندی اندازه ولتاژ تماسی در اجزای ساختمان و نقاطی که عبور جریان از زمین اتفاق می‌افتد، کنترل و کاهش می‌یابد. این کاهش به کمک یک هادی با سطح مقطع بزرگ و مقاومت الکتریکی کم مانند مس انجام می‌شود که اجزای سازه فلزی را به مثلاً تأسیسات فلزی متصل و هم‌پتانسیل می‌کند. این هم‌پتانسیل کردن خطر اتصالی سیستم برق ساختمان، صاعقه و آتش‌سوزی را از بین می‌برد.
میلگرد همبندی چیست؟
میلگرد همبندی یا آرماتور همبندی به میلگردهای ساده یا آجدار و قطر 8 و 10 میلی‌متر گفته می‌شود که با استفاده از سیم آرماتوربندی و یا جوشکاری به شبکه همبند متصل شده تا اجزای ساختمان هم‌پتانسیل شوند. به این ترتیب میلگرد همبندی اندازه ولتاژ تماسی از زمین به سمت تأسیسات الکتریکی و خطرات ناشی از آن را کاهش می‌دهد. میلگرد همبندی را می‌توان از دسته‌های زیر در ساختمان‌سازی انتخاب کرد:
- از بین میلگردهای اصلی در ستون یا شناژها
- یا از یک میلگرد اضافه شده به میلگردهای اصلی سازه
به این ترتیب قیمت میلگرد ۱۰ و قیمت میلگرد ۸ از مهم‌ترین پارامترها در هزینه همبندی به شمار می‌رود.
انواع میلگرد همبندی کدام اند؟
میلگردهای همبندی در ساختمان‌سازی به دو نوع زیر تقسیم می‌شوند:
- همبندی اصلی شامل شبکه‌ای اتصالی بین سازه، تجهیزات الکتریکی، تأسیسات فلزی و زمین
- همبندی اضافی (تکمیلی) شامل شبکه‌ای از دستگاه‌های الکتریکی در دیگر بخش‌های ساختمان مانند کاربری‌های خیس نظیر سرویس‌های بهداشتی
مشخصات فنی میلگرد همبندی چیست؟
مشخصات فنی میلگرد همبندی شامل موارد زیر است:
- نوع میلگرد همبند می‌تواند ساده یا آجدار باشد.
- حداقل سایز میلگرد همبند 8 میلی‌متر است که برای همبند تکمیلی مناسب‌تر هستند.
- از میلگرد 10 برای همبند کردن در مواردی استفاده می‌شود که سطح مقطع هادی اصلی فاز ساختمان حداقل 95 میلی‌متر مربع است.
آیا میلگرد همبندی انتخاب مناسبی است؟
مناسب‌ترین هادی‌های الکتریکی برای همبندی که به عنوان هادی کلاسیک شناخته می‌شوند از جنس متریال های زیر است:
- مس
- استنلس استیل
- فولاد گالوانیزه گرم
- تسمه
میلگرد فولادی به دلیل مقاومت کم در برابر خوردگی کمتر توصیه می‌شوند. هم‌چنین طول کوتاه 12 متری، هدایت الکتریکی کمتر و امکان شکست میلگرد در نقاط جوش از دیگر محدودیت‌های آن برای همبندی نسبت به هادی‌های کلاسیک است؛ اما به دلیل قیمت ارزان‌تر میلگرد همبندی رواج بیشتر در ایران دارد.
نکات اجرایی همبندی چیست؟
نکات اجرایی همبندی شامل موارد زیر است:
- باید هم‌زمان با اجرای فونداسیون و قبل از مرحله بتن‌ریزی اجرا شود.
- باید شبکه‌ای از هادی در شالوده و در همه طبقات ساختمان اجرا شود.
- در اسکلت فلزی ساختمان و تمام قسمت‌های اصلی سازه، آرماتورهای بتن مسلح و هادی حفاظتی و خنثی، الکترود اصلی و فرعی اتصال، لوله‌های اصلی فلزی، تأسیسات و کانال‌های فلزی و سایر تجهیزات باید از هادی‌های جداگانه روی شینه اصلی اتصال زمین ساختمان استفاده کرد.
- شبکه میلگردهای همبند باید در طول و عرض 20 متر از یکدیگر فاصله داشته باشند.
- تمام تیرهای پشت‌بام، تمام سقف‌ها، تیرهای فلزی در حمام، سرویس بهداشتی، مکان‌های خیس و حتی آسانسور و خرپشته نیز باید به شبکه همبند متصل شود.
- در صورت اجبار به اجرای همبندی بعد از بتن‌ریزی باید از سیم مسی بدون روکش با قطر 6 میلی‌متر استفاده شود.
- حداقل سطح مقطع هادی همبندی ۶ میلی‌متر مربع است و حداقل سطح مقطع برای هادی استیل ۵۰ میلی‌متر مربع.
- اتصال شبکه همبند شده به سیستم اتصال زمین ساختمان به تعداد طبقات بستگی داشته و معمولاً از سه نقطه انجام می‌شود.
- میلگرد همبندی به سازه اصلی با استفاده از سیم آرماتوربندی یا سیم مفتول مسی و یا جوشکاری (قوس الکتریکی) متصل می‌شوند.
- جوشکاری نباید باعث آسیب یا کاهش سطح مقطع میلگرد همبندی شود.
- برای جوشکاری میلگردهای همبندی به حدود ۱۰ سانتی‌متر هم‌پوشانی نیاز است.
- سایز و نوع میلگرد همبندی باید با توجه به اقلیم، سازه و طبقات ساختمان انتخاب شود.
- نقشه‌ها و جزییات آن مانند شکل شبکه همبندی باید کاملاً طراحی شوند.
- اجرای میلگرد همبندی بعد از بتن‌ریزی توصیه نمی‌شود.
کاربردهای میلگرد همبندی کدام اند؟
ایمن‌سازی سیستم برق و جریان‌های الکتریکی مهم‌ترین کاربرد میلگرد همبندی است. به‌طورکلی برای کاربرد میلگرد همبند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جلوگیری از آسیب دیدن وسایل الکتریکی
- جلوگیری از ایجاد آتش‌سوزی ناشی از اتصال برق
- جلوگیری از برق‌گرفتگی ساکنین
- جلوگیری از نقص سیستم برق ساختمان
- کم کردن اثرات الکتریسیته ساکن و بهبود سازگاری اثرات الکترومغناطیسی
- کاهش مقاومت سیستم زمین (ارتینگ) ساختمان
- هدایت جریان الکتریکی ناشی از صاعقه به سمت زمین
سخن پایانی
میلگرد همبندی قسمت‌های مختلف ساختمان شامل سازه، بدنه، تأسیسات الکتریکی و غیر الکتریکی را به هم متصل و هم‌پتانسیل کرده و به این ترتیب باعث افزایش ایمنی ساختمان در برابر خطر اتصالات برقی می‌شود. البته میلگرد نسبت به سایر هادی‌های کلاسیک مانند مس دارای محدودیت‌های مانند طول کوتاه‌تر، هدایت الکتریکی کمتر و مقاومت به خوردگی کمتر است و در مقابل ارزان‌تر بودن قیمت میلگرد باعث کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز می‌شود. در صورت نیاز به هرگونه اطلاعات تکمیلی می‌توانید به صورت رایگان با کارشناسان فولاد ایرانیان تماس بگیرید.