مشخصات و کاربرد انواع گریدهای ورق دریایی
دسترسی سریع به محتوای مقاله
آیا تابه‌حال با اصطلاح ورق دریایی مواجه شده‌اید؟ چرا به این ورق‌ها، دریایی گفته میشود؟ کاربرد این ورق‌ها چیست و چگونه می‌توان آن‌ها را تهیه کرد؟ آیا این ورق همان ورق آهن است؟ دریاها همیشه برای بشر اسرارآمیز و کارآمد بوده‌اند. یکی از اصلی‌ترین روش‌های حمل‌ونقل و جابجایی کالا که از دیرباز موردتوجه بشر بوده است، از طریق دریاست. بدین منظور، باید تمامی ابزارها و شرایط ازجمله کشتی‌ها، یدک‌کش‌ها، قایق‌ها، اسکله مناسب برای پهلوگیری کشتی و ... محیا باشد.
هم‌چنین، استخراج نفت از دریا نیز نیازمند سکوهای نفتی و نیز لولههای انتقال است که باید از مشخصات ویژه‌ای برخوردار باشند. تمامی موارد یادشده نیازمند استفاده از موادی با استحکام و مقاومت به خوردگی بالا هستند تا هم ایمنی این تجهیزات حفظ شود و هم در برابر قدرت خورندگی آب شور دریا مقاومت کنند. ورق‌های دریایی همان متریال واجد شرایط برای چنین کاربردهایی است.
ورق دریایی چیست؟
ورق دریایی نوعی ورق نورد گرم است که از قابلیت جوش‌پذیری بسیار خوب، مقاومت در برابر خوردگی عالی و استحکام بالا برخوردار است. به همین دلیل، برای کاربردهایی در تماس با آب شور دریا هستند بسیار مناسب است. این ورق از نظر شکل ظاهری شبیه به ورق سیاه است اما دارای رنگ روشن‌تری بوده و قیمت آن نیز کمی از ورق سیاه ارزان‌تر است.
مزایای ورق دریایی
- مقاومت بسیار خوب در برابر روبت و عوامل خورنده ازجمله آب شور دریا
- تولید در ضخامت‌های پایین بین 2 تا 6 میلی‌متر و نسبت استحکام به وزن بالا
- قابلت جوش‌پذیری بسیار خوب
- کاهش هزینه‌های ساخت قطعات با این نوع ورق‌ها
انواع گریدهای ورق دریایی کداماند؟
استانداردهای تولید موجود، این ورق‌ها را در سه گروه LR-A ، GL-A و A36 تقسیم می‌کند.
گرید GL-A
ورق GL-A باکیفیت‌ترین نوع ورق دریایی است که به صورت انحصاری برای صنایع کشتی‌سازی و ساخت زیردریایی تولید میشود. این ورق دارای استحکام کششی 400 الی 520 مگاپاسکال بوده و استحکام تسلیم آن در حدود 235 مگاپاسکال است. مقاومت بسیار خوب در برابر آب شور دریا سبب استفاده از این نوع ورق در کاربردهای مذکور شده است. اصلی‌ترین تولیدکنندگان این نوع ورق دریایی کشورهای آمریکا، روسیه و اوکراین هستند.
گرید LR-A
این ورق نیز مانند گرید GL-A بوده و محدوده خواص آن‌ها مشابه یکدیگر است. ورق LR-A خود به چند دسته تقسیم میشود که عبارت‌اند از:
- LR AH32
- LR AH36
- LR AH40
گرید A36
این نوع ورق پرکاربردترین گرید ورق دریایی است که در بازار به ورق A36 یا فولاد A36 نیز معروف است. این ورق مطابق استاندارد ASTM تولید میشود. عبارت A36 بر اساس استاندارد ASTM به آهنی یا فولادی بودن ورق (حرف A) و نیز حداقل استحکام تسلیم 36 KSi یا 250 مگاپاسکال اشاره دارد. این ورق به دلیل برخورداری از میزان کربن کمتر در ترکیب شیمیایی خود، نسبت به دیگر گریدها از قابلیت جوشکاری بسیار بهتری برخوردار است.
کاربردهای ورق دریایی
انواع این ورق‌ها در کاربردهایی که با آب دریا و یا به‌طورکلی رطوبت سروکار دارند، مورداستفاده قرار می‌گیرند. در چنین موقعیت‌هایی، علاوه بر مقاومت به خوردگی، به استحکام بالا و نیز قابلیت جوشکاری خوب نیاز است تا اجزا کارایی مطلوبی داشته باشند. ضمن اینکه، وزن همیشه یک عامل کلیدی محسوب میشود و کشتی‌ها، زیردریایی‌ها و یدک‌کش‌هایی که با این نوع ورق تولید می‌شوند، به دلیل وزن کمتر آن‌ها، سوخت کمتری نیز مصرف می‌کنند.
مهمترین کاربردهای ورق دریایی عبارت‌اند از:
- ساخت شناورهای چندمنظوره
- ساخت انواع کشتی و یدک‌کش‌ها
- ساخت زیردریایی‌ها
- ساخت فانوس‌های دریایی
- ساخت سکوهای نفتی و اسکله‌ها
- تولید لولههای انتقال آب، نفت و گاز از دریا به خشکی
- پمپ‌های حفاری نفتی دریایی
- لندینگ گراف
فرآیند تولید ورق دریایی
برای تولید ورق دریایی از انواع کوره ذوب فلزات همچون کوره اکسیژن قلیایی (BOF) و کوره قوس الکتریکی (EAF) استفاده میشود. پس از تولید فولاد در این کوره‌ها، در ابتدا اکسیدزدایی شده و میزان منگنز در آن‌ها یکسان‌سازی میشود. پس‌ازآن با انجام کنترل کیفی اولیه، این محصول به خط نورد فرستاده میشود و با انجام نورد گرم، ورق دریایی تولید میشود. کنترل سایز و ابعاد و کنترل کیفی نهایی آخرین مرحله از تولید این محصول است. چنانچه کارخانه موردنظر خود تولیدکننده محصول پایه این ورق‌ها نباشد، آن را از تولیدکننده خریداری کرده و پس از انجام تست‌های لازم، وارد خط تولید می‌کند. پس از انجام نورد و کنترل کیفی، ورق‌ها در ابعاد و سایز مشخص برش زده می‌شوند یا به صورت کویل روانه بازار می‌شوند.
تولیدکنندگان ورق دریایی
ورق‌های دریایی در بازار ایران شامل ورق‌های تولیدی توسط تولیدکنندگان داخلی و نیز ورق‌های وارداتی هستند. بااینکه این ورق‌ها به‌طورکلی کیفیت مطلوبی دارند، اما تولیدکنندگان آمریکایی، روس و اوکراینی در تولید این محصولات و به‌خصوص گریدهای GL-A و A36 رقابت حساس‌تری دارند.
مهمترین تولیدکنندگان ورق دریایی در ایران و جهان به شرح زیر هستند:
- فولاد مبارکه اصفهان
- فولاد اکسین خوزستان
- اورال استیل روسیه
- ایلیچ اکراین
- دوفرکو بلژیک
- هیوندای کره
- دانکوک کره
جمع‌بندی
ورق‌های دریایی در گریدهای GL-A، LR-A و A36 با خواصی ازجمله استحکام مناسب، مقاومت به خوردگی بسیار خوب و جوش‌پذیری مطلوب در کاربردهایی مانند ساخت کشتی، یدککش، زیردریایی، اسکله و سکوهای نفتی، فانوس دریایی، لولههای انتقال آب و نفت و گاز از دریا به خشکی و غیره کاربرد دارند. این ورق‌ها بسیار شبیه به ورق سیاه بوده اما رنگ روشن‌تری دارند و قیمت آن‌ها نیز مقداری از ورق سیاه ارزان‌تر است.فولاد مبارکه اصفهان و فولاد اکسین اهواز از مهمترین تولیدکنندگان ورق دریایی در ایران به شمار می‌روند.
سؤالات متداول
1- ورق دریایی چیست؟
نوعی ورق نورد گرم با خواصی همچون مقاومت به خوردگی مطلوب، استحکام مناسب و جوش‌پذیری خوب که در ساخت تجهیزات دریای کاربرد دارد.
2- مهمترین کاربردهای ورق دریایی چیست؟
ساخت انواع شناور و کشتی و یدککش، ساخت زیردریایی، ساخت سکوهای نفتی، لولههای انتقال آب و نفت و گاز از دریا به خشکی، ساخت اسکله و غیره.
3- انواع گریدهای ورق دریایی کداماند؟
این ورق در سه گرید GL-A، LR-A و A36 تولید میشود.