اتفاقات بازار آهن در سال 1403
دسترسی سریع به محتوای مقاله
بازارهای اقتصادی همواره ثابت کرده‌اند که غیرقابل پیش‌بینی بودن یکی از خصوصیات اصلی آن‌ها است؛ اما پارامترهای غیرقابل پیش‌بینی بازار ایران در دهه‌های اخیر آن‌چنان زیاد شده است که به جای تحلیل، اکثراً همه چیز درگرو اخبار و حواشی تصمیمات دولتی است. در چنین بازاری رصد اخبار و اتفاقات می‌تواند چشم‌انداز بهتری از قیمت آهن‌آلات و بازار آهن به شما بدهد. به‌طور خلاصه شاید گذشته چراغ راه آینده شود. در این مقاله سعی کردیم اتفاقات بازار آهن را در سال 1403 تحلیل و بررسی نماییم تا که شاید بتوان برای بازار آهن و قیمت آهن 1404 چشم‌انداز روشن‌تری متصور شد.
اتفاقات بازار آهن‌آلات در بهار 1403
تنش‌های منطقه‌ای
بهار سال 1403 شاهد روزهایی بودیم که سایه جنگ بر کل منطقه خاورمیانه سنگینی می‌کرد. تنش‌های بین ایران و اسراییل به اوج خود رسیده بود و شاهد اولین درگیری مستقیم ایران و اسراییل در تاریخ 25 فروردین بودیم. تنش‌هایی که باعث شد دلار از اولین روز سال از 61 هزار تومان تا 72 هزار تومان نیز افزایش یابد. در این بین و با افزایش قیمت دلار، فعالان منتظر ثبت رکوردهای جدید در قیمت آهن‌آلات بودند که تابستان 1403 همه معادلات را برهم زد. هرچند این نوسانات ارزی باعث التهاب و افزایش مقطعی تقاضا در بازار آهن‌آلات شده بود اما با اصلاح دلار انواع آهن آلات نیز مانند قیمت تیرآهن، میلگرد و ورق کاهش قیمت را تجربه کردند. بازار آهن با افزایش مقطعی تقاضا در بهار خود را برای روزهای گرم و قطع برق صنایع فولادی آماده می‌کرد.
اتفاقات بازار آهن‌آلات در تابستان 1403
رکود بازار
تابستان 1403 شروع شد. هم چنان تنش‌های منطقه‌ای وجود داشتند و طرف‌های درگیر مشغول تهدید یکدیگر بودند. دولت سیزدهم مشغول تدارکات انتخابات برای رئیس‌جمهوری بود و در این میان و در نبود پست ریاست جمهوری، قیمت دلار از 56 الی 62 هزار تومان در حال نوسان بود. رکود در همه بازارها و صنایع به چشم می‌خورد و همین امر باعث کاهش تقاضا در بازار آهن شده بود. نبود تقاضا و رکودی که باعث شد قیمت اکثر مقاطع فولاد کاهش یابد. قطع برق صنایع فولادی و کاهش عرضه‌ها هم نتوانست تاثیری بر قیمت آهن آلات بگذارد. هرچند مقاطع فولادی ثانویه مورد نیاز کارخانه‌ها مانند شمش در این روزها هم به روند صعودی خود ادامه می‌داد. در مقابل قیمت‌ها در بازارهای جهانی نیز به دلیل کاهش تقاضا و افزایش تولید روند نزولی به خود گرفته بود. افزایش تولیدی که باعث شد چین محصولات فولادی بیشتری را به بازارهای جهانی صادر کند. انتخابات آمریکا رنگ و بوی جدی به خود گرفته بود و زمزمه‌های بازگشت مجدد ترامپ به گوش می‌رسید. بازگشتی که می‌توانست علاوه بر اقتصاد ایران بر بازار جهانی فولاد نیز تأثیرگذار باشد.
اتفاقات بازار آهن‌آلات در پاییز 1403
دولت جدید و همان همیشگی
دولت چهاردهم کار خود را شروع کرد و از همان ابتدا در مسیر دولت‌های پیشین قدم گذاشت. بر ناترازی ها، نبود منابع، کسری بودجه و نیاز به سرمایه‌گذاری‌های خارج تأکید می‌کرد و از طرفی درگیر تنش‌های منطقه‌ای بود. تنش‌هایی که باعث دومین درگیری مستقیم ایران و اسراییل شد. قیمت دلار پس از حمله‌های ایران و اسراییل هم دوباره روند صعودی به خود گرفت ولی این بار دیگر نشانی از اصلاح قیمت‌ها مشاهده نمی‌شد. روندی که باعث شد قیمت دلار در انتهای پاییز 1404 در محدود 76 هزار تومان معامله شود. تأمین کسری‌های بودجه دولت، افزایش تنش‌های منطقه‌ای و احتمال روی کار آمدن ترامپ از مهم‌ترین عوامل رشد دلار در پاییز 1403 بود. این رشد نرخ دلار هرچند نتوانست باعث تغییر تقاضا در بازار رکودی آهن شود اما هر فعالی در بازار می‌توانست عقب ماندن بازار آهن نسبت به تورم را پیش بینی کند.
علاوه بر قطع برق، پاییز با قطع گاز صنایع فولادی آغاز شد و محدودیت‌های تولید باعث کاهش عرضه مقاطع فولادی در بازار آهن شد. قیمت شمش فولادی به روند صعودی خود ادامه می‌داد و فشرده شدن قیمت انواع مقاطع نشان‌دهنده احتمال جهش قیمت مقاطع فولادی در آینده نزدیک بود.
بازار آهن در زمستان 1403
آتشین ولی دردناک
ترامپ با توجه به انتظارات به صندلی ریاست جمهوری آمریکا برگشت و افزایش تنش‌ها دوباره آغاز شد. امید مذاکره تقریباً به صفر رسید و قیمت دلار از 76 هزار تومان تا 96 هزار تومان نیز رسید. جهشی که تورمی بالای 70 درصدی را به اقتصاد ایران تحمیل نمود. با افزایش قیمت دلار فنر فشرده شدن قیمت آهن آلات نیز در زمستان در رفت به‌طوری که شاهد ثبت سقف‌های قیمتی جدیدی در اکثر مقاطع فولادی بودیم. سقف‌های قیمتی جدیدی که باعث شد قیمت میلگرد و تیرآهن در محدوده 38 هزار تومان، قیمت ورق در محدوده 47 هزار تومان و قیمت شمش در محدوده 32 هزار تومان معامله شوند.
التهاب در بخش تقاضا بیشتر شد و معاملات برای مقاطعی در بازار آهن افزایش یافت. افزایشی که بیشتر از رونق بازار، نشان‌دهنده پیش‌خور شدن تقاضای آهن در ماه‌های آینده در سال 1404 خواهد بود.
با افزایش تورم در زمستان، قدرت خرید و نقدینگی در بازار به کمترین حد در اقتصاد ایران رسید که نشان‌دهنده رکود آینده در اکثر صنایع خواهد بود. رکودی که باعث می‌شود مردم از خرید مسکن به سمت اجاره‌نشینی حرکت کنند و پیش بینی رکود سنگین بازار مسکن در سال 1404 ادامه‌دار باشد. بازار مسکن که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده مقاطع فولادی طویل و غیر طویل در بازار آهن به شمار می‌رود.
میزان تولید فولاد ایران در سال 1403
درحالی‌که بازار جهانی فولاد در سال 1403 با مشکل پیشی گرفتن میزان عرضه نسبت به تقاضای جهانی فولاد روبرو بوده است اما ایران هم چنان در رتبه دهم بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد باقی ماند. این میزان تولید نشان می‌دهد که محدودیت‌های برق و گاز بیشتر تهدیدکننده تولیدکنندگان نهایی صنایع بوده و تاثیری بر میزان تولید فولاد در ایران نداشته است؛ اما مشکل اصلی در نبود مشتریان منطقه‌ای و رکود در بازار آهن داخلی و هم‌چنین بازار منطقه‌ای برای محصولات فولادی ایران است.
با توجه به روند اقتصادی و سیاسی حکومت ایران می‌توان به‌راحتی حدس زد که مشکلات زنجیره تأمین فولاد مانند محدودیت‌های انرژی، رکود در صنایع مصرف‌کننده و کاهش تقاضای آهن آلات، دشواری صادرات فولاد به دلیل فشارهای بین‌المللی و ادامه تورم هم چنان در بازار آهن 1404 نیز ادامه پیدا کند. رشد قیمت شمش در سال 1403 یکی از دلایلی است که می‌توان حدس زد قیمت مقاطع فولادی نهایی در سال 1404 نیز افزایش یابد.
سخن پایانی
همان‌طور که گفتیم طبق گزارش‌های جهانی تولید فولاد ایران افزایش یافته است. با افزایش قیمت دلار کسب درامد ارزی به گزینه‌ای جذاب برای صنایع فولاد تبدیل می‌شود و احتمالاً کارخانه‌ها نیم‌نگاهی به بخش صادرات دارند؛ اما احتمالاً فشارهای بین‌المللی ترامپ به اقتصاد و صنعت فولاد ایران مانع از رشد صادرات فولاد ایران به کشورهای دیگر شود. در مقابل ادامه رکود در تمامی صنایع، نوسانات ارزی، دست‌کاری بورس کالا با تعیین قیمت پایه و عرضه اعتباری، بیشترین اختلال را در گروه فعالان داخلی بازار فولاد مشاهده خواهیم کرد؛ بنابراین به نظر می‌رسد که عدم تقاضای داخلی و میزان مازاد در بخش تولید فولاد و عدم توانایی در صادرات محصولات مازاد در کنار رکود بازارهای جهانی نتیجه‌ای جز ادامه رکود در بازار آهن در سال 1404 نخواهد داشت.