تاثیر افزایش قیمت شمش بر قیمت آهن آلات
دسترسی سریع به محتوای مقاله
بازار فولاد به موازات رکود در سایر بازارهای داخلی و هم‌چنین هم‌جهت با رکود در بازار جهانی آهن و فولاد با رکودی شدید دست به گریبان است. بازار صادراتی فولاد ایران هم به دلیل محدودیت‌های جهانی و هم‌چنین ظهور رقیبی جدید به نام روسیه در منطقه با کاهش تقاضا روبرو شده است. در کنار این موارد با کاهش حاشیه سود تولیدکنندگان محصولات نهایی فولاد، شمش در اواخر تابستان با رکود مواجه بود. در چنین شرایطی در مهر 1401 با افزایش تدریجی قیمت شمش فولاد در بازار داخلی روبرو هستیم. در این گزارش به دلایل رشد قیمت شمش و تأثیر آن بر قیمت آهن‌آلات و قیمت محصولات فولادی تا پایان سال 1401 می‌پردازیم.
رشد قیمت شمش فولادی
همان‌طور که می‌دانید در یک بازار رکودی درصد رقابت در بخش تقاضا صفر است. در چنین حالتی عرضه اعتباری شمش فولادی در رینگ صنعتی بورس ایران باعث افزایش حجم خرید در بخش تقاضا و ایجاد رقابت قیمتی در مهر 1401 شده است. این رقابت قیمتی منجر به کشف قیمت حدوداً 5 تا 6 درصد بالاتر از نرخ فروش صادراتی فوب خلیج‌فارس شده و گرانی شمش را درپی داشته است. به‌این‌ترتیب نرخ دلاری شمش فولاد در بازار بورس کالا بالاتر از نرخ دلاری شمش صادراتی فوب معامله می‌شود.
قیمت جهانی شمش آهن
قیمت جهانی شمش آهن یک از عوامل مهم در تعیین قیمت اولیه شمش در بورس کالا و درنتیجه تأثیرگذار بر نرخ محصولات فولادی است. البته همان‌طور که گفتیم قیمت شمش در داخل گاهی بدون توجه به قیمت جهانی و برخلاف آن عمل می‌کند و این به نحوه عرضه و میزان تقاضا، میزان صادرات و نوسانات ارزی بستگی دارد. با شاخص قیمت جهانی آهن آلات در این لینک آشنا شوید.
عوامل تأثیرگذار بر قیمت شمش آهن در ایران
قیمت سنگ آهن
همان‌طور که آهن عنصر اصلی شمش آهن است، نرخ سنگ آهن هم پایه اصلی قیمت شمش آهن به شمار می‌رود. در حال حاضر بازار جهانی سنگ آهک با کاهش 20 درصدی نسبت به میانگین شش ماهه در رکود به سر می‌برد.
قیمت ضایعات آهن یا آهن قراضه
از ضایعات آهن در تعامل و چرخه بازیافت، برای تولید شمش آهن استفاده می‌شود و از همین رو نرخ آن مانند سنگ آهن بر قیمت شمش تأثیر مستقیم می‌گذارد.
نرخ جهانی نفت و انرژی
حدود 15 درصد از نرخ تولید آهن و فولاد مربوط به تأمین انرژی لازم برای مونتاژ آن می‌شود. هم‌چنین هزینه‌های حمل‌ونقل نیز به شدت به نرخ نفت و انرژی بستگی دارد و با افزایش آن، نرخ شمش نیز افزایش می‌یابد. قیمت نفت در حال حاضر در روند نزولی قرار دارد.
عرضه و تقاضا
مهم‌ترین بخش عرضه و تقاضا برای شمش در بازار بورس کالا است. نوع قرارداد عرضه مانند نقدی یا اعتباری، میزان رقابت در بخش تقاضا، نرخ دولتی قیمت پایه، رکود و میزان تقاضا برای مشتریان خارجی محصولات فولادی می‌تواند بر بخش عرضه و تقاضا شمش در بازار بورس کالا تأثیر بگذارد.
نرخ ارز
افزایش نرخ ارز در حالت معمول باعث افزایش نرخ آهن‌آلات می‌شود؛ اما ممکن است خرید محصولات فولادی را نیز کاهش دهد. البته تولیدکنندگان با افزایش قیمت ارز به صادرات روی می‌آورند که در بخش خریداران خارجی نیز با مشکلات جدیدی مانند روسیه به‌عنوان رقیب جدید و رکود در بازار جهانی مواجه است. همان طورکه مشاهده کردید همه موارد تاثیرگذار برقیمت شمش یا در حالت نزولی قرار دارند یا در رکود به سر می‌برند و چشم انداز روشنی از رونق بازار فولاد در حال حاضر وجود ندارد. عوامل موثر بر نوسانات قیمت آهن را به طور کامل در این صفحه مطالعه نمایید.
تأثیر افزایش قیمت شمش بر بازار محصولات فولادی
پیچیدگی مساله این است که افزایش قیمت شمش فولاد در مهر 1401، مربوط به هیچ فاکتور بنیادی در بازار نیست. به همین دلیل استقبال زیادی از عرضههای نقدی انجام نشد و عملاً رونقی در بازار محصولات نهایی مشاهده نمی‌شود؛ اما این افزایش قیمت شمش ناشی از عرضه اعتباری می‌تواند باعث افزایش قیمت تولید محصولات نهایی فولادی شده و تولیدکنندگان محصولات فولادی را مجبور به واکنش در هنگام عرضه کند. بورس‌کالا با تغییرات مکرری که در فرمول تعیین قیمت پایه انجام می‌دهد، به دست‌کاری مستقیم در این بازار و گران‌فروشی دولت در فروش شمش فولادی کمک می‌کند و باعث گران‌تر شدن برخی محصولات بورس کالا از بازار مانند میلگرد و درنتیجه رکود بیشتر می‌شود.
به‌عنوان مثال میانگین نرخ تمام‌شده شمش در هفته‌های پایانی مهر 1401 کانال قیمتی 14 هزار تومان است. هم‌چنین نرخ تمام‌شده میلگرد با این شمش و حداقل هزینه تولید در کانال قیمتی 16 هزار تومان قرار می‌گیرد و قیمتی پایین‌تر از آن عملاً برای تولیدکنندگان محصولات فولادی توجیه اقتصادی ندارد. البته براساس ابلاغیه بورس کالا، نرخ میلگرد و تیرآهن بر اساس میانگین نرخ فروش شمش فولاد در همان هفته تعیین می‌شود. به‌این‌ترتیب در شرایطی که بازار با رکود سنگین مصرفی و سرمایه‌‌‌ای روبه‌رو است شاید بخشی از رقابت قیمتی نوردکاران در معاملات اعتباری برای خرید شمش فولاد، با امید و هدف افزایش قیمت عرضه انجام می‌شود، در شرایطی که خبری از افزایش تقاضای مصرفی در بازار به چشم نمی‌خورد.
به‌این‌ترتیب شاید بتوان گفت دولت به دنبال افزایش قیمت در بازار آهن‌آلات است. به‌این‌ترتیب با توجه به بالاتر رفتن قیمت محصولات فولادی نظیر میلگرد در بورس کالا نسبت به بازارآزاد، احتمال کاهش تقاضا در هفته‌های آتی برای این محصولات در عرضههای بورس وجود خواهد داشت. البته افرادی هم که نیاز به نقدینگی دارند اقدام به خرید نسیه می‌کنند که نتیجه آن نمایشی شدن قسمت زیادی از حجم عرضه های هفتگی نقدی محصولات فولادی در بورس کالا می‌شود چراکه قیمت بورس کالا گران‌تر از بازار است.
از دیگر دلایل افزایش قیمت شمش می‌توان به خبر آزادسازی صادرات کامودیتی‌های معدنی توسط تجار حقیقی و حقوقی در آخرین روزهای مهر 1401 اشاره کرد. در صورت وقوع این امر انتظار می‌رود صادرات میلگرد طی هفته‌های آتی رونق گرفته و با کاهش مازاد عرضه، شاهد افزایش قیمت محصولات فولادی در بازار باشیم. اما آنچه مسلم است بحث بهبود تقاضای مصرفی واقعی و رونق بازار است که مطمئنا به زودی شاهد آن نخواهیم بود.
آیا افزایش قیمت شمش نشانه رونق بازار فولاد است؟
باید پذیرفت که تعیین غیراستاندارد قیمت پایه و فروش اعتباری بدون درنظر گرفتن دیگر عوامل بنیادی و محرک داخلی و خارجی، نمی‌تواند باعث رونق در بازار شده و چه بسا رشد پلکانی قیمت پایه شمش بدون درنظرگرفتن سیگنال‌های داخلی و خارجی می‌تواند باعث تشدید رکود و نارضایتی مصرف‌کنندگان نهایی شود. از جهتی باید در نظر گرفت که در هنگام رکود جهانی و افزایش رقابت در بازارهای جهانی، ممکن است در هر کشوری که صاحب صنعت فولاد است، واردات سخت‌تر شده و نرخ‌های دوگانه نرخ داخلی و نرخ خارجی برای شمش و محصولات فولادی به وجود بیایند. چرا که در این کشورها تولیدکنندگان داخلی تلاش می‌کنند که بر بازار داخلی با قیمت گران‌تر و بازار همسایگان خارجی با قیمتی ارزان‌تر تسلط بیشتری داشته باشند.
سخن پایانی
آنچه کاملاً مشخص است که بازار فولاد و سایر بازارهای موازی وابسته در یک ابررکود مصرفی و مالی به سر می‌برند. به‌عنوان مثال ا‌کثر پیمانکاران ساختمانی تقریباً روند فعالیت خود را در این روزها متوقف نموده‌اند. کسی دیگر به وعده دولت در خصوص ساخت سالیانه یک میلیون مسکن ملی امیدی ندارد و احتمالاً با آمدن فصل سرد تقاضای مصرفی برای مقاطع طویل فولادی حتی از این نیز کمتر شود؛ بنابراین مشکلات بازار فولاد را می‌توان عدم تقاضای داخلی و مازاد در بخش تولید و عدم توانایی در صادرات محصول مازاد (بدون در نظر گرفتن خبر آزادسازی صادرات) در کنار رکود بازارهای جهانی عنوان کرد و هم‌چنین فروش اعتباری شمش و سایر محصولات فولادی در بورس کالا که مانع کشف قیمت واقعی محصولات فولادی شود. در چنین شرایطی دست‌کاری قیمتی شمش فولادی و معامله اعتباری به نظر نمی‌تواند ادامه پیدا کند و باید دید اصلاح قوانین صادرات محصولات فولادی به کجا می‌انجامد.
منبع: donya-e-eqtesad.com