تفاوت های میلگرد سبک و سنگین چیست ؛ کدام بهتر است؟
دسترسی سریع به محتوای مقاله
تفاوت میلگرد سبک و سنگین چیست و چه اهمیتی دارد؟ آیا می‌توان هر نوع میلگرد را با هر وزنی که دارد در ساخت یک سازه به کار برد؟ در این صورت چه عواقبی در پی خواهد داشت؟ در ساخت هر سازه مهندسی، وزن سازه پس از استحکام آن اصلی‌ترین فاکتور به حساب می‌آید. البته که وزن به‌نوعی به استحکام مرتبط است و هرچه وزن یک ساختمان بیشتر باشد، مقاومت آن نیز در برابر بارهای اعمالی بیشتر است. برای رسیدن به وزن مطلوب و رعایت اصول طراحی سازه، باید که مصالحی که به کار برده می‌شوند با الزامات طراحی همخوانی داشته باشند. یکی از این عوامل، وزن میلگرد است. حال این پرسش پیش می‌آید که میلگرد سبک مناسب‌تر است یا میلگرد سنگین؟
فرق میلگرد سبک و سنگین
برای بیان فرق میلگرد سبک و سنگین، ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که اصلاً بر چه اساسی میلگردهای سبک و سنگین تعریف می‌شوند. دراین‌باره باید گفت که میلگرد سبک به میلگردهایی گفته می‌شود که مقدار وزن آن‌ها از وزن استاندارد موجود در جدول اشتال میلگرد کمتر است. در مقابل، میلگردهایی که وزن آن‌ها در محدوده نزدیکی از وزن میلگرد در جدول اشتال است و یا کاملاً با آن مطابقت دارد، به میلگرد سنگین معروف هستند.
هر یک از این دو نوع میلگرد سبک و سنگین دارای خواص و کاربردهای مخصوص به خود هستند و این‌طور نیست که گفته شود یکی نسبت به دیگری برتری مطلق دارد. تفاوت میلگرد سبک و سنگین تنها ازاین‌جهت اهمیت دارد که با مشخصات و خواص هر یک آشنا شویم و با مقایسه بهتر آن‌ها، کاربردهای معمول هر یک را بشناسیم تا یک سازه مهندسی دقیق و قابل‌اطمینان بسازیم.
مهم ترین تفاوت های میلگرد سبک و سنگین
شاید بتوان گفت که اصلی‌ترین تفاوت میلگرد سبک و سنگین، وزن آن‌هاست. این تفاوت در وزن، تفاوت در استحکام، دوام، فرآیند ساخت، کاربرد و قیمت را به همراه دارد. در ادامه به مقایسه میلگرد سبک و سنگین مطابق با معیارهای یادشده می‌پردازیم.
تفاوت در وزن
اصلی‌ترین فرق میلگرد سبک و سنگین، وزن آن‌هاست. میلگردهای سبک‌تر معمولاً شامل سایزهای 8 تا 14 می‌شوند. میلگردهای سنگین نیز معمولاً از سایزهای 16 تا 40 هستند.
تفاوت در استحکام
میلگرد سبک به دلیل وزن کمتر، استحکام کمتری هم نسبت به میلگرد سنگین ارائه می‌دهد. اما در برخی کاربردها تنها استفاده از همین میلگردهای سبک ممکن است. میلگردهایی که در خم‌کاری به کار برده می‌شوند اکثراً از نوع سبک هستند. بااین‌حال، میلگردهای سنگین که استحکام بالاتری دارند، به دلیل میزان کربن بیشتر، اغلب شکننده‌تر از میلگردهای سبک هستند.
تفاوت در فرآیند ساخت
میلگردهای سبک به دلیل قالب‌های کوچک‌تری که دارند و نیز نیاز به دقت بالا در ساخت آن‌ها، از فرآیند تولید پیچیده‌تری برخوردارند. در مقابل اما میلگردهای سنگین در قالب‌های بزرگ‌تری شکل‌دهی می‌شوند و فرآیند ساخت ساده‌تری دارند.
تفاوت از نظر استاندارد
از نظر استاندارد قدیمی روسی که هنوز هم میلگردها در ایران مطابق با آن طبقه‌بندی می‌شوند، 4 نوع میلگرد شامل A1، A2، A3 و A4 موجود است. میلگردهای A1 و A2 در دسته میلگردهای سبک قرار می‌گیرند. میلگرد A1 ساده و بدون آج است و به همین دلیل وزن سبکی دارد. میلگرد A2 نیز بااینکه آجدار است اما شکل آج آن ساده بوده و این نوع میلگرد نیز در دسته میلگردهای سبک قرار می‌گیرد. اما میلگردهای A3 و A4 به دلیل آج‌های پیچیده‌تری که دارند، از لحاظ وزنی سنگین‌تر هستند. با میلگرد A4 و خواص و کاربرد آن در این لینک آشنا شوید.
تفاوت در کاربرد
انواع میلگرد سبک در کاربردهایی مانند خم‌کاری، حفاظ‌های سازه و نیز به‌عنوان تقویت‌کننده به کار برده می‌شوند. اما میلگردهای سنگین در ساخت سازه‌های بزرگ و سنگین و هر نوع کاربردی غیر از خم‌کاری قابل‌استفاده هستند. تردی زیاد میلگردهای سنگین منجر به شکست آن‌ها در حین خم‌کاری می‌شود.
تفاوت در قیمت
میلگردهای سبک دارای قیمت بیشتری نسبت به نوع سنگین هستند. دلیل این امر به تعداد بیشتر شاخه‌های میلگرد سبک موجود در هر بندیل میلگرد مربوط می‌شود. بدین ترتیب، خریداران تعداد میلگرد بیشتری را با خرید میلگرد سبک دریافت خواهند کرد. اما این یک معامله دو سر برد است. چراکه فروشنده نیز میلگردها را به‌صورت کیلویی خریداری می‌کند و به‌صورت شاخه‌ای به فروش می‌رساند.
میلگرد سبک بهتر است یا سنگین؟
تا به اینجا با تفاوت میلگرد سبک و سنگین آشنا شدیم و حال نوبت به انتخاب و خرید محصول فرا رسیده است. در اینجا این پرسش پیش می‌آید که با وجود این تفاوت‌ها و برتری هر کدام از میلگردهای سبک و سنگین در بخش‌هایی خاص، خرید کدام‌یک توصیه می‌شود؟
در پاسخ باید گفت که انتخاب از بین میلگرد سبک و سنگین تنها به نوع پروژه و کاربرد بستگی دارد و اینکه طراحان و معماران در نقشه‌های خود چه مقدار وزن، استحکام و خمش را برای سازه مدنظر تعریف کرده‌اند. بنابراین، در هنگام انتخاب و خرید میلگرد باید از انتخاب سایز و گرید گرفته تا تعداد شاخه و غیره به الزامات طراحی و ساخت رجوع کنید.
جمع بندی
تفاوت میلگرد سبک و سنگین در درجه اول وزن آن‌هاست. میلگردهای سبک وزن کمتری نسبت به وزن استاندارد دارند و میلگردهای سنگین از وزنی مطابق استاندارد و یا بسیار نزدیک به آن برخوردارند. تفاوت در وزن میلگرد سبک و سنگین به تفاوت در خواص، کاربرد و قیمت آن‌ها منجر می‌شود. برای انتخاب از بین آن‌ها نیز باید که با توجه به نوع سازه، مقدار خواص مکانیکی لازم و نیز محاسبات طراحی عمل شود.